Afschaffen Contant Geld | Voor- en Tegenargumenten Samengevat

Muntgeld en papiergeld worden overbodig: al meer dan de helft van de betalingen wordt gepind. Door minder gebruik van cash en ramkraken is het aantal pinautomaten teruggebracht. 

Als we cash geld afschaffen, wordt contant geld praktisch waardeloos waardoor de zwarte economie, misdaad en geweld drastisch zullen afnemen. Dat is echter niet geheel zonder risico's: volgens nota bene De Nederlandse Bank maakt cashloos een samenleving kwetsbaar. 

Lees verder voor een analyse met argumenten voor én tegen het afschaffen van contant geld.

1. Minder misdaad en corruptie

Doordat digitale betaalsporen makkelijker te traceren zijn, wordt het vrijwel onmogelijk om grote bedragen geld te verduisteren. Als een ambtenaar steekpenningen overgemaakt zou krijgen, wordt dat makkelijk gedetecteerd. Misdaden zoals corruptie, fraude, criminele (mensen)handel, afpersing, illegale drugs en terrorisme - problemen die vandaag een enorm negatief effect hebben op ons leven - worden zo veel moeilijker.

‘Uit onderzoeken van centrale banken blijkt dat slechts een klein percentage van de biljetten in grote coupures wordt vastgehouden en gebruikt door gewone mensen en bedrijven’ Via (FD.nl). Contant geld verbieden verhelpt misdaad niet volledig, maar dwingt deze ondergrondse economie riskantere en minder liquide betaalmiddelen te gebruiken. Hierdoor loont misdaad minder en wordt tegengegaan.

Omdat misdaad wordt tegengegaan: [geldt voor argument 2, 3, 4]

2. Minder geweld

Als mensen minder fysiek geld bezitten, en in het bijzonder zwart geld, is dat goed, omdat dit minder risico’s voor betrokkenen met zich meeneemt: Grote hoeveelheden fysiek geld vormen een aantrekkelijk doelwit voor criminelen. Een juwelier, bloemist, drugsdealer, buschauffeur, betaalautomaat; allemaal worden deze veel minder interessante doelwitten voor (gewelddadige) overvallen.

3. Minder belastingontduiking levert veel geld op

Doordat cash geld deels onbruikbaar wordt, wordt het aantrekkelijker om winsten op een traceerbare manier uit te keren in plaats van te verduisteren. Er zal meer belasting worden betaald, omdat de hoeveelheid wit geld toeneemt.

4. Minder illegale immigratie

Via FD.nl: 'Bovendien zijn cash-betalingen van werkgevers aan personeel zonder officiële papieren een belangrijke factor achter de illegale immigratie. Het terugschalen van het gebruik van contant geld is een veel humanere manier om de immigratie te beperken dan het bouwen van prikkeldraadversperringen.’

5. Minder kosten geld door digitalisatie

Er zijn kosten voor het printen, beveiligen, controleren en verdelen van fysiek geld. Als deze kosten er niet meer zijn, hoeven bankservices in theorie minder te kosten en profiteren ondernemingen en consumenten. Ook zullen er geen vervalste biljetten meer zijn. 

1. Cash geld is het enige betrouwbare betaalmiddel

Het Nibud: ’De noodzaak om altijd contant geld achter de hand te hebben is overduidelijk’. Er zitten risico’s aan ons elektronische betalingsverkeer, waardoor de kans altijd aanwezig is dat we (tijdelijk) niet bij ons geld zouden kunnen. Denk aan de volgende gevallen: 

• Een bank gaat failliet; het depositogarantiestelsel treedt in werking, maar het kan even duren voordat we weer bij ons geld kunnen
• Een cyberaanval of elektronische storing zorgt ervoor dat het betalingssysteem platligt (pin- en/of internetbankieren)
• Door een noodsituatie in Nederland (bijvoorbeeld een stroomstoring) kan ons betalingssysteem platliggen
• Door skimming, phishing of een kapot pasje kunt u tijdelijk niet bij uw geld.

2. We hebben de privacy van anoniem geld nodig

Alle digitale betalingen worden geregistreerd. Niemand kan meer ‘ongezien’ producten en diensten kopen, terwijl mensen een recht op vrijheid hebben om zich anoniem te mogen bewegen in een land. Het gaat de overheid niets aan wat haar burgers exact doen. Door de grip op digitale transacties kunnen bijvoorbeeld voorbereidingen voor protesten snel worden geïdentificeerd en mogelijk de kop in worden gedrukt. 

3. Volledige afhankelijkheid van banken en overheid

Het is zonder fysiek geld onmogelijk om geld buiten de grip van banken en overheden te houden. 

Als een bank of overheid een extra belasting invoert op digitale transacties kan men hier niet onderuit komen, omdat er kortweg geen alternatief is voor digitaal geld. Het is geen ondenkbaar scenario dat de negatieve rente - geld betalen om geld onder te brengen bij banken - ook zal gelden voor mensen met minder dan 100.000 euro. 

Alternatieven voor geld in de vorm van cryptocurrencies zoals Bitcoin zijn er nog niet; deze zijn niet volledig anoniem, onafhankelijk en te volatiel. Waardevolle producten zoals diamanten en goud zijn erg lastig; deze moeten vervolgens weer worden omgezet om er mee te betalen.

4. Armere mensen kunnen zich moeilijker omhoog werken

Doordat mensen zich via een legale - (te) gereguleerde - manier omhoog moeten werken, wordt het een stuk moeilijker om te ontsnappen aan een armoede positie. Soms kan het veel helpen om 20 uur extra in een keuken afwas te doen, zodat er voldoende geld over blijft voor eigen initiatieven.

Hiernaast zijn er bijna 100 miljoen Europeanen zonder bankrekening. Een gedeelte hiervan heeft schulden of is dakloos en komt niet in aanmerking voor een rekening. Zonder bankrekening wordt zo het leven nog lastiger. 

5. Mensen met betaalproblemen geven makkelijker digitaal geld uit

Een ander argument om voorzichtig te zijn met het terugdringen van contanten komt uit de economische psychologie. Uit veel onderzoek blijkt dat mensen hun budget minder onder controle houden als ze digitaal betalen dan wanneer ze hun geld contant uitgeven. Zo is er veel geciteerd Amerikaans onderzoek waaruit blijkt dat in bedrijfskantines waar digitaal wordt afgerekend bezoekers meer uitgeven dan wanneer ze briefjes en munten moeten geven. (via NRC, 2016)

6. Digitaal geld is zeer lastig voor ouderen en gehandicapten

Er zijn nog steeds ouderen en gehandicapten die problemen hebben met digitale betalingen. Deze mensen maak je het nog lastiger met alleen digitaal geld.

7. Zwart geld helpt de economie

Doordat fysiek geld toegestaan is, kan er zwart geld worden verdiend. Doordat dit geld vrijwel niet kan worden gespaard, wordt het grotendeels uitgegeven. Dit heeft een enorm positief effect op de horeca en detailhandel zoals kledingwinkels. Zo is Miami zelfs deels gebouwd op drugsgeld!

8. Hogere kosten voor (kleine) ondernemers

De kosten per transactie in cash worden lager ingeschat dan via digitale betalingen (ECB).